“Gewoon”
Gisteren bezocht ik in een overheidsgebouw het toilet. Op de deur van de toiletruimte stond geen ‘mannetje’ of ‘vrouwtje’ maar een bordje met de tekst “Gewoon een wc” Dat vond ik een bijzonder aangename omschrijving; het is hier gewoon, dit is een gewone wc….simpel, duidelijk en voor niets of niemand uitgesloten. Vlak eronder stond een kleine toevoeging die aangaf dat deze term afkomstig is van de beweging die zich inzet voor genderneutraliteit.
En meteen vind ik dat dan toch weer jammer….
Want zo’n extra duiding maakt het direct weer minder gewoon…minder simpel en voor mij een onnodige benadrukking van iets wat in basis voor ons allemaal ‘gewoon’ moet zijn
Zonder enige toevoeging kunnen wij allemaal een wc zien als een plek waar iedereen, ongeacht identiteit, gender, of keuzes daarin terecht kan. De extra toevoeging benadrukt iets wat ik liever niet binnen de werkelijke betekenis van inclusie zie gebeuren. Te vaak werken we vanuit de inclusieve gedachte vanuit doelgroepen. We benoemen de doelgroepen, werken hard om er niet één te vergeten en denken werkelijk inclusief te worden als we overal benadrukken voor welke doelgroep we hier zo ons best hebben gedaan.
Speciaal uurtje
Eén van de voorbeelden die voor mij een doorn in het inclusieve denken is, is het speciale prikkelarme uurtje op de plaatselijke kermis. Met goede bedoelingen (daar twijfel ik echt niet aan) creëren wij voor een specifieke doelgroep een speciaal voor hen bestemd uurtje…de andere tijd is voor het ‘andere volk’
Wees eerlijk; dat klinkt toch allesbehalve inclusief? En zeker niet ‘gewoon’?
Aandacht voor exclusie
Moeten we dan niet vanuit doelgroepen denken? Ik denk zeker wel, om de problematiek van ons denkende brein duidelijk te maken. Want door de doelgroep te duiden en de beperkingen voor die doelgroep te laten zien, schakelt ons brein over naar een oplossing. Tenminste…. voor de solidaire denkers onder ons. Maar zoek die oplossing dan vooral niet in de voor die doelgroep specifieke oplossingen. Dat maakt de gebruikers alsnog exclusief.
En dat begint met het denken vanuit een inclusieve basis. We zijn divers, we zijn met velen en de één heeft meer of juist minder nodig dan de ander. We bouwen een gewone basis waar we ons welkom voelen. We benoemen niet voor wie welk poortje is bedoeld, we bedenken geen speciale routes en vooral; we maken van inclusie geen gunfactor.
Inclusie
Wel eens in MS Word het woord inclusiviteit getypt? Er komt een correctielijntje onder te staan, want volgens MS Word bestaat het woord niet. De suggestie die MS Word doet is “exclusiviteit” dat bestaat wel. En daar heeft Microsoft natuurlijk helemaal gelijk in. Inclusiviteit bestaat als begrip wellicht wel, maar zeker niet in de denkgedachte waarin nu wordt gewerkt vanuit menig strijder van gelijkwaardigheid.
Tja…wat dan?
Inderdaad, wat dan…. Vooral doorgaan met opkomen voor iedereen voor wie het leven nét iets meer uitdaging biedt dan voor een ander. Maar vooral ook, ongeacht waarom, ongeacht waarmee, ongeacht vanuit welke door ons benoemde beperking. Vanuit een gewoon brein met een gewone acceptatie van diversiteit. Net zo lang tot zelf de toevoeging ‘gewoon’ niet meer nodig is.
En vooral doorgaan met zijn wie je wil zijn, zonder daarvoor jezelf te betitelen, jezelf in te delen in een hokje, een doelgroep of in een exclusiviteit.
Want hoe meer we onszelf apart zetten van een niet bestaande norm en hoe meer we een ander willen benoemen, hoe exclusiever we worden